Donemus Webwinkel — Deelder, Jules

Rotterdamse dichter, schrijver, jazzdrummer en performer, die zichzelf graag bestempelt als `aucteur' en gaat door het leven als de Nachtburgemeester van Rotterdam. Deelders werk kenmerkt zich door korte zakelijke zinnetjes, doorspekt met Engelse woorden en uitdrukkingen afkomstig uit de wereld van de pop en de underground. Zijn interesse in de Beatnik-generatie van William Burroughs, Alan Ginsberg en Jack Kerouac is groot. De Tweede Wereldoorlog, het gebruik van geestverruimende middelen, de stad Rotterdam, de voetbalclub Sparta en de jaren dertig en veertig, de glorietijd van de jazz, zijn andere thema's die regelmatig terugkeren. Zijn handelsmerk zijn een stijlvol gangsterpak, strak achterovergekamd haar, een ziekenfondsbrilletje en een minuscuul sikje onder de onderlip.

Op 24 november wordt Justus Anton (= Jules) Deelder geboren te R'dam-Overschie.

Op elfjarige leeftijd schrijft hij zijn eerste gedicht: `Hoort, men werpt een atoombom.'

Op zijn achttiende verjaardag debuteert de zojuist aan de HBS afgestudeerde Deelder met het gedicht Straat in het Algemeen Handelsblad.

Deelder richt het Nieuw Vormgevend Gezelschap op en organiseert diverse jazz & poetry-happenings, met onderdelen als het voorlezen van gedichten, een spastisch ballet en een muziekstuk voor slagroomklopper, knerpdoos en een open- en dichtslaand boek op het programma. Ook is Deelder een blauwe maandag zanger bij de gitaarloze beatgroep The Addicts. Slechts twee nummers staan op het repertoire: Halleluja, I'm A Bum, een Engelse song uit de crisisjaren, en het van de eerste Stones-elpee afkomstige Can I Get A Witness.

Deelder speelt zich danig in de kijker door op uitnodiging van Simon Vinkenoog op 28 februari deel te nemen aan de manifestatie Poëzie in Carré, waar hij uit eigen werk voordraagt.

Via zijn vriendin Roselie Peters leert hij haar broer Rob Peters en muzikant/componist Peter Snoei (Peter Snoey alias Snoyola) kennen. Deelder ontmoet Snoei tijdens de jazz & poetry sessions die in de jaren zestig in de mode zijn. Gezamenlijk richten ze het Schlagergezelschap van de Hyacinth op. De groep weet een platencontract bij Bovema in de wacht te slepen en presenteert op 28 november de single We Were As Happy As My Uncle Ray.

Roselie en Peters stappen uit het Schlagergezelschap van de Hyacinth. Het overgebleven duo doopt zich om tot Popera en maakt nog twee singles: Something en Look Over Here. Na een ruzie met Radio Veronica, die weigert de single Something te draaien, houden zanger/tekstschrijver Deelder en componist Snoey het voor gezien. Met voormalig Hyacinth-lid Peters maakt Deelder vervolgens een aantal stripverhalen voor het jeugdblad Robbedoes. Onder de pseudoniemen Youssouph Ben Houpla (= Rob Peters) en Julian the Joint (= J.A. Deelder) publiceert het tweetal ook nog het boekje ABC Voor De Genieter Van Marihuana. Onder zijn eigen naam debuteert Deelder met de door De Bezige Bij uitgegeven poëziebundel Gloria Satoria. Het debuut wordt positief ontvangen en beleeft diverse herdrukken.

In de jaren zeventig volgen de poëziebundels Dag En Nacht Geopend (1970), Boe! (1972) en De Zwarte Jager (1973) en treedt Deelder op tijdens het festival Poetry International in 1971 en 1972.In 1976 maakt Deelder zijn prozadebuut dat simpelweg Proza getiteld is.

Zijn op de snelheid en het volume van de popmuziek geïnspireerde podiumpresentatie sluit aan bij de in Engeland populaire punkdichter John Cooper Clarke en de politiek correcte reggae-dichters Benjamin Zephaniah en Linton Kwesie Johnson. In navolging van Deelder beklimmen ook Bart Chabot, Ton Lebbink, Deelders schoolvriend Casper van den Berg en in Vlaanderen Tom Lanoye met eigen werk het toneel. In 1977 maakt Deelder zijn televisiedebuut in Stadslicht, een door Bob Visser voor de VPRO gemaakte documentaire over Rotterdam, waarin Deelder het gelijknamige gedicht voordraagt. Het seizoen daarop presenteert hij, eveneens voor de VPRO-televisie, het punkmagazine Neon. Niet iedereen is gecharmeerd van Deelders vlijmscherpe presentatie en al na acht afleveringen wordt het jongerenprogramma gestaakt. Ook tijdens zijn trektocht langs talloze jeugdhonken, literaire cafés, buurthuizen, manifestaties, dichtersavonden en festivals is Deelder een omstreden figuur. Hij wordt regelmatig bekogeld met bier, bespuwd en door punks uitgescholden voor fascist. Deelder laat zich echter nooit van zijn stuk brengen, wat hem naast felle tegenstanders ook veel fans oplevert. In 1979 draaft hij opnieuw op tijdens Poetry International.

In 1982 schrijven Jules Deelder en Rien Vroegindeweij het scenario voor Bob Vissers eerste speelfilm Het Veld Van Eer. Deelder speelt hierin ook een klein rolletje. De dichter is in het zelfde jaar ook te zien in de documentaire Pinkel (Dick Rijneke en Mildren Van Leeuwaarden). Verder verschijnt er in de eerste helft van de jaren tachtig weer nieuw proza- en poëziewerk, waaronder The Dutch Windmill (1980), een biografie over de bokser Bep van Klaveren, en diverse verhalen- en poëziebundels. Vooral de gedichten in Junkers 88 (1983) en Portret Van Olivia De Havilland (1985) typeren Deelders op Dada en de Beatniks geënte stijl.

In 1985 richt Deelder, die zich inmiddels een Bekende Nederlander mag noemen, de BV Deelder (BVD) op. Ook privé gaat het hem voor de wind. Op 6 maart 1985 krijgt hij samen met zijn 'eeuwige' verloofde A.M.C. Fok een dochter, die ze Ari noemen. Eind van dat jaar waagt de kersverse vader de overstap van het circuit van de jeugdhonken en buurthuizen naar het grote theater met de avondvullende show Deelder Spreekt. Tussen de vaste programmapunten door improviseert Deelder er lustig op los en doet hij denken aan de Amerikaanse entertainer Lenny Bruce. Het vijfkoppige jazzcombo Trio Me Reet verzorgt de muzikale omlijsting van deze en volgende shows. De band bestaat al jaren en is eigenlijk een hobbyproject van Jules Deelder (drums), Chris Koenen (gitaar), Aad van Pijlen (basgitaar) en de tenorsaxofonisten Boris Vanderlek en Ger `Sax' van Voorden. Van Trio Me Reet verschijnen ook enkele platen. De theatershow slaat aan en in 1986 wordt de Deelder Spreekt-tournee met twee maanden verlengd. Hij krijgt er de Zilveren CJP-prijs voor uitgereikt. Meedeinend op zijn succes brengt platenmaatschappij EMI de show integraal uit op elpee en publiceren Pieter van Oudheusden en Herbert Verhey een voorlopige biografie, De Mensch Deelder. In 1988 volgt een nieuwe show, JA Deelder, die ook op de VPRO-televisie te zien is. Deelder is niet meer te stoppen, want naast zijn televisie- en theaterwerk schrijft hij gewoon door. Zo verschijnt in 1986 de roman Gemengde Gevoelens en in de te komen jaren zullen nog diverse poëzie- en prozabundels het levenslicht zien. In 1988 neemt hij de Rotterdamse Anna Blamanprijs voor zijn gehele literaire werk in ontvangst.

Deelder heeft de smaak te pakken en maakt een nieuwe theatershow, Kiezen Of Deelder, die tot 1990 doorloopt. Ook deze show verschijnt op geluidsdrager, bij platenmaatschappij BMG ditmaal. Hierna volgen Deelder Draait Door (1990 - 1992) en Deelder Denkt (1992 - 1994). In 1992 verschijnt het album Deelder Drumt Jazz, met daarop muziek, verhalen en gedichten.

De zesde theatershow, Deelder Leeft, is opnieuw uitermate succesvol. De show gaat in 1994 in première en voert Deelder tot 1996 langs uitverkochte schouwburgen in het hele land. Op literair gebied blijft Deelder actief. Ook in de jaren negentig worden de boekwinkels overspoeld met nieuwe producten van zijn hand. Vermeldenswaardig zijn De T Van Vondel (1990), Jazz (1992), Canadian Caper (1994) en het kinderboek De Bevrijding Van Koos Spook (1995). In 1994 bundelt De Bezige Bij al zijn tot dan toe gepubliceerde gedichten in Renaissaince: Gedichten '44-'94.

Op 5 november viert Herman Brood zijn vijftigste verjaardag. Deelder, die veel van Broods schilderijen van teksten voorzag, schrijft voor hem het lied Oh Kut, een litanie op het vrouwelijk geslachtsdeel. Op de cd 50 The Soundtrack vertolken Deelder en Brood dit nummer in duet. Op televisie is Deelder ook weer te zien. Bij het commerciële televisiestation Veronica presenteert hij zijn eigen talkshow.

Deelder gaat op tournee met zijn nieuwste theatershow Deelder Zingt?.

Deelder tourt met Bart Chabot en Herman Brood. Daarnaast is Deelder samen met gitarist John Buysman (zoon van Luut Buysman van de Kilima Hawaiians) actief met het toneelstuk Angel Eyes, geïnspireerd op het leven van trompettist Chet Baker. In oktober wint de Rotterdammer de Johnny van Doorn-prijs 1999. De prijs wordt elk jaar door de gemeente Arnhem uitgereikt.

Met de voorstelling Voorwaarts Nuts! willen Bart Chabot en Jules Deelder het begrip literair theater nieuw leven in blazen.

Deelder Draait is een cd waarop Deelder de favoriete platen uit zijn jazzcollectie verzamelt en in originele staat op cd zet, inclusief krassen en tikken en in mono.

De door Deelder samengestelde compilatie Deelder Draait wordt genomineerd voor een Edison Jazz in de categorie jazzuitgaven van historische aard. Deelder maakt eind augustus zijn debuut als zanger tijdens het optreden van Johnny Hoes op het festival Lowlands. Samen met de Belgische absurdistische komiek Kamagurka staat Deelder vanaf september in de Nederlandse en Belgische theaters met de voorstelling Kamadeeldra.

Deelder Blijft Draaien is de derde in een serie compilaties met jazz geselecteerd door Jules Deelder. De plaat bevat onder meer tracks van Gene Krupa, The Jazz Messengers en Roland Kirk. Op 24 november viert Jules Deelder zijn zestigste verjaardag in de Rotterdamse Calypso.

De shows die Deelder, Herman Brood en Bart Chabot maakten in de seizoenen 1998-1999 en 1999-2000 zijn door Ardy Beesemer vastgelegd op video en verwerkt tot de roadmovie BCD. Jules Deelder is in mei een van de auteurs die meedoen aan een serie literaire concerten in het nieuwe BIM-huis georganiseerd door gitariste Corrie van Binsbergen.

De verhalen in het boek Swingkoning gaan voornamelijk over muziek met onder meer een verhaal over de ontmoeting van Deelder met Jimi Hendrix. Tegelijk met Swingkoning verschijnt het dubbelalbum Deelder Dubbelt waarop Deelder is te horen als 'performing poet' en als drummer van Trio Me Reet. In juni verschijnt de documentaire Jazz Is My Religion op dvd. Regisseur Gerard Wessel volgt daarin Jules Deelder op zijn tochten naar jazzfestivals, avonden waarop hij zelf voor publiek jazzmuziek draait en op zijn zoektochten naar zeldzame platen. De documentaire bevat interviews met Bart Chabot, Remco Campert, Simon Vinkenoog, Willem Breuker, Ger van Voorden en Hans Dulfer. In een van de scènes bezoekt Deelder samen met Johnny Lion Duitse bunkers langs het strand. De vierde door Deelder samengestelde jazzcompilatie verschijnt na de zomer en heet Deelderrhythm. De compilatie bevat onder meer tracks van Roy Eldridge, Art Farmer, John Plonsky, The Freddy Merkle Group, Johnny Griffin en Frank Wess.

Tijdens het International Film Festival Rotterdam gaat de korte film Niks Tegen Kees Zeggen in première. Het regiedebuut van de 21-jarige Ari Deelder is de verfilming van een verhaal van haar vader Jules. Eind januari heeft Deelder een eigen wekelijks programma op Arrow Jazz FM. In het programma DeeldeRadio draait de dichter traditionele jazz aangevuld met commentaar en anekdotes. In de periode 21 september tot en met 15 november gaat New Cool Collective met Deelder het theater in om teksten van de dichter te voorzien van arrangementen.

New Cool Collective en Deelder staan in juli op de 33ste editie van North Sea Jazz.

Een registratie van het optreden van Jules Deelder samen met New Cool Collective in het Oude Luxor te Rotterdam komt uit op dvd. Regie en interviews worden verzorgd door Doesjka van Hoogdalem. Deelder wordt op 24 november 65 jaar. De verjaardag wordt in zijn thuisstad gevierd met een AOW-party. Tijdens het feest in club DADO aan de Kruiskade te Rotterdam presenteert de dichter zijn verzameld werk Vrijwel Alle Verhalen en de verjaardagsplaat Deelder65 met daarop muziek van New Cool Collective geïnspireerd op zijn gedichten.