Donemus Webwinkel — Hellendaal, Pieter

Pieter Hellendaal is de componist van een bescheiden oeuvre in het laatbarokke idioom. Het grootste deel van zijn werk bestaat uit vioolsonates. Zijn stijl is verwant aan het werk van Georg Friedrich Händel en Carl Emmanuel Bach en in zijn vioolsonates klinkt de grilligheid van zijn belangrijkste leermeester Giuseppe Tartini door. Ondanks de grote muzikale verschuivingen in de tweede helft van de achttiende eeuw houdt Hellendaal vast aan het principe van de basso continuo en weet hij de barokke sonate te verrijken met een persoonlijk idioom waarin lyriek en virtuositeit hand in hand gaan. Door zijn jarenlange verblijf in Engeland is Hellendaal aldaar een bekende Nederlandse componist uit de late barok.

Pieter Hellendaal wordt op 1 april 1721 in Rotterdam geboren als zoon van Johan Hellendaal en Neeltje La Croix. Het gezin verhuist in 1731 naar Utrecht waar de tienjarige Hellendaal onder toezicht van zijn vader organist wordt van de Nicolaikerk. Hij bespeelt er het Peter Gerritszoonorgel uit 1479.

Het gezin Hellendaal verhuist naar Amsterdam. Pieter krijgt op voorspraak van stadssecretaris Mattheus Lestevenon een beurs voor een studiereis naar Italie. In Padua ontmoet hij de vooraanstaande vioolvirtuoos Giuseppe Tartini en vanaf 1740 studeert Hellendaal bij hem.

Hellendaal vestigt zich weer in Amsterdam en geeft regelmatig concerten. Hij krijgt een vergunning om eigen muziek uit te geven. In 1744 verschijnt zijn opus 1 met zes sonates voor viool en basso continuo en in 1748 verschijnt de tweede bundel met zes sonates. Hij trouwt met de dochter van een Amsterdamse stadschirurg.

Hellendaal vertrekt naar Leiden waar hij zich inschrijft bij de Leidse Universiteit. Niet om te studeren, maar om als musicus in academische kringen meer voet aan de grond te krijgen. Hij treedt geregeld op in Leiden en Den Haag, onder andere aan het erfstadhouderlijke hof van Prins Willem IV.

Hellendaal vertrekt met zijn gezin naar Engeland en vestigt zich in Londen om daar zijn geluk als musicus te beproeven. Hij werkt als zelfstandig vioolpedagoog en hij treedt geregeld op. Zo werkt hij onder andere mee aan uitvoeringen van Georg Friedrich Händels 'Acis and Galatea'. In 1758 publiceert hij zijn 'Six Grand Concertos, for violins & c., opera terza', de zes concerti grossi.

Hellendaal vestigt zich in het plaatsje King's Lynn in Norfolk en pakt zijn professie van organist weer op. Hij volgt musicus en muziekhistoricus Charles Burney op als organist van de St. Margareth Church.

Hellendaal vertrekt naar Cambridge en is daar achtereenvolgens organist van de Pembroke Hall Chappel (tot 1777) en Saint Peter's College. Daar blijft hij actief en publiceert hij naast vocale muziek nog enkele werken voor respectievelijk viool, cello en piano. De boekverkoper Morris Barford geeft in 1790 in Cambridge een 'Celebrated Rondo' van Hellendaal uit. Het groeit uit tot zijn meest bekende werk in Engeland. Pieter Hellendaal overlijdt op 19 april 1799 in Cambridge.