Donemus Webwinkel — Huygens, Constantijn

Constantijn Huygens (1596-1687) is één van de grootste dichters, wetenschappers en diplomaten die Nederland ooit heeft gekend – een homo universalis in de renaissancistische traditie. Maar hij was ook componist. Sinds het verschijnen van de grammofoonplaat 'Pathodia sacra et profana' (1647) in de jaren zeventig van de vorige eeuw, is hij ook als zodanig bij een groter publiek bekend geworden. Zijn composities (tegen de 900), waarvan de meeste helaas verloren zijn gegaan, zijn kenmerkend voor de éénstemmige monodische stijl die uit Italië was overgewaaid. Overigens mist de voor die tijd moderne stijl, in de manier zoals Huygens die opvatte, het theatrale van zijn Italiaanse tegenhangers. Huygens bespeelde verscheidene instrumenten: luit, viool, viola da gamba, klavecimbel en gitaar.

Constantijn Huygens ziet op 4 september 1596 in de Nobelstraat in Den Haag het levenslicht als kind van een welvarende familie, actief in de hoogste kringen. Zijn vader Christiaan Huygens Sr. was secretaris van de Raad van State, zijn moeder was de uit Vlaanderen afkomstige, kunstzinnige Suzanna Hoefnagel.

Constantijn krijgt samen met zijn broer Maurits muziekles. Eerst leren ze zingen en noten lezen en na twee jaar beginnen zij te oefenen op viool en viola da gamba, gevolgd door de luit. Vooral de luit ligt Constantijn goed.

Huygens speelt viool voor Jan Pz. Sweelinck en verbaast iedereen met zijn spel. Omdat hij al die bewondering wel interessant vindt, kijkt hij steels op van zijn bladmuziek en kan daarna de draad niet meer oppakken, waarna hij in tranen schijnt te zijn uitgebarsten.

De familie Huygens verhuist naar het Voorhout in Den Haag. Constantijn krijgt les op verschillende toetsinstrumenten van niemand minder dan Pieter de Vooys, de blinde klavecinist/organist die in de leer was geweest bij Jan Pz. Sweelinck.

Huygens speelt op een diplomatieke reis luit voor koning Jacobus I van Engeland.

Huygens leert Anna Roemers Visscher en Pieter Cornelisz. Hooft kennen.

Constantijn Huygens reist naar Venetië, in het gevolg van François van Aerssen. Hier hoort hij in de San Marco muziek van Claudio Monteverdi.

Vader Christiaan Huygens Sr. overlijdt op 24 februari 1624.

Huygens wordt secretaris van prins Frederik Hendrik.

Constantijn Huygens treedt op 6 april 1627 in Amsterdam in het huwelijk met zijn nichtje Suzanna van Baerle (geen familie van de beroemde Barlaeus), zijn 'Sterre'. Zij krijgen vijf kinderen. Vlak voor zijn huwelijk liet hij zich portretteren door Thomas de Keyzer, met o.a. een luit. Het schilderij hangt in de National Gallery in Londen.

Jacob van Kampen is waarschijnlijk de schilder van een dubbelportret van Suzanne en Constantijn. Dit schilderij hangt in het Mauritshuis in Den Haag.

Constantijns vrouw overlijdt. Gedurende geruime tijd heeft hij een wat wij nu writers block zouden noemen. Hij verhuist naar het Plein in Den Haag.

Huygens neemt de theorbe op en speelt veel.

Huygens schrijft zijn pamflet 'Ghebruyck of ongebruyck van 't orgel in de kercken der Verenighde Nederlanden.' Het doet meer stof opwaaien dan dat het uiteindelijk invloed heeft gehad.

Constantijn neemt zijn intrek op Hofwijck, een zelf ontworpen buitenverblijf in Voorburg dat tegenwoordig als museum voor het publiek toegankelijk is.

In Parijs verschijnt bij Robert Ballard 'Pathodia sacra et profana', een bundel composities op psalmteksten (Vulgaattekst) en liefdesgedichten in het Frans (op eigen tekst) en Italiaans (Giambattista Marino). Het was vooral muziek voor eigen gebruik, want als componist heeft Huygens geen invloed gehad.

Huygens wijdt een gelijknamig gedicht aan Hofwijck, als een soort epitaaf voor dierbaren die hij had verloren.

Na het in de politiek als rampjaar bekend staande 1672 zoekt Huygens steeds meer zijn heil in het maken en schrijven van muziek. Zo leert hij nog op hoge leeftijd gitaar spelen.

Constantijn Huygens overlijdt op 28 maart 1687. Hij wordt in de Grote Kerk in Den Haag begraven.