Donemus Webwinkel — Niël, Matty

Nationaliteit: Netherlands
Geboortedatum: 1918-10-23
Sterfdatum: 1989-05-06
Website: Officiële website

Al op jonge leeftijd besluit Matty Niël om zijn leven aan de muziek te wijden. In zijn opleiding speelt de periode bij Anton Webern een zeer belangrijke rol. Matty Niël schrijft een omvangrijk oeuvre. Veel werken komen voort uit opdrachten en stipendia van de Nederlandse regering, de Regionale Omroep Zuid en de BRT. Uiteenlopende bezettingen komen voor in zijn werkenlijst: piano, orgel en gitaar, solosonates voor viool, altviool en cello, kamermuziek, veel liederen, cantates, missen, koorwerken, orkestwerken, een pianoconcert en een opera naar Buchners 'Leonce en Lena'. In zijn muziek probeert hij terug te keren naar de bronnen (in de Middeleeuwen), om van daaruit te ontdekken, wat wezenlijk en - door de eeuwen heen - blijvend is. Volgens Niël is niet de techniek die je als componist kiest belangrijk, maar de manier waarop je deze jezelf eigen maakt. Of, in zijn eigen woorden: "Muziek moet dialect worden, pas dan is er sprake van stijl." Tijdens zijn leven stuit Niël echter op veel onbegrip over zijn muziek. Niël sterft dan ook voordat veel van zijn composities uitgegeven of uitgevoerd zijn.

Matty Niël wordt geboren op 23 oktober in Maastricht. Hij studeert piano en theorie in Maastricht bij Henri Hermans, piano bij Louis Closson in Luik en - in 1939 - piano bij Alexander Borovsky en compositie bij Henk Badings in Amsterdam.

Niël gaat naar Wenen en krijgt daar les van Anton Webern. In 1944 verblijft hij enkele maanden in Parijs waar hij contrapuntles krijgt van Daniel-Lesur en compositie van Olivier Messiaen.

Na de oorlog bouwt Matty Niël een carrière op als docent in Limburg. Intussen werkt hij korte tijd voor het Lemmens-instituut te Leuven, neemt hij regelmatig plaats in jury’s en geeft hij lezingen over Anton Webern. Niël werkt tot 1951 voor de Regionale Omroep Zuid in Maastricht. In 1953 wordt hij docent theorie aan de muziekschool in Heerlen en docent piano in Sittard.

Wouter Paap schrijft over de moeizame relatie die Niël heeft met het Nederlandse componistenleven. Als Niël, bij hoge uitzondering, buiten Limburg enige liederen begeleidt, tekent Paap op: "Matty Niël schijnt er weinig naar te talen tot het 'Hollandse' muziekleven door te dringen. Wil men iets van hem te horen krijgen, dan moet men naar Zuid-Limburg gaan."

Op het conservatorium van Maastricht doceert Niël theorie en compositie. In 1965 wordt hem de Cultuurprijs van Limburg toegekend. In de jaren zeventig is hij lid van de 'International Webern Society', neemt deel aan het vijfde Webern Festival te Wenen en werkt mee aan een film over Webern.

Zijn verschillende banen als docent zegt Niël dit jaar op om een periode in het buitenland te verblijven en zich uitsluitend nog op het componeren te concentreren.