Donemus Webwinkel — Otterloo, Willem van

Nationaliteit: Netherlands
Geboortedatum: 1907-12-27
Sterfdatum: 1978-07-27
Website: Treasured Composer's Page

Willem van Otterloo begint zijn loopbaan als dirigent bij het Utrechts Symfonie Orkest. Zijn grootste successen behaalt hij echter met het Residentie Orkest, dat met zijn aanstelling een bloeitijd tegemoet gaat. Het orkest en Van Otterloo krijgen internationale bekendheid, mede dankzij de vele lp's die zij maken voor het Philips-label. Zijn composities dateren voornamelijk uit de eerste helft van zijn leven. Hij schrijft voornamelijk orkestwerken in het gematigd-moderne idioom uit het begin van de jaren dertig. "Typisch voor Van Otterloo is, dat zijn eerste thema's met scherpe contouren, raak getekend en krachtig van expressie zijn, terwijl zijn tweede thema's aarzelend, weifelend en minder expressief zijn." (Henk Badings: De hedendaagsche Nederlandsche muziek, 1936)

Willem van Otterloo (27 december 1907, Winterswijk) breekt na twee jaar met zijn studie Medicijnen en kiest voor de muziek. Hij studeert aan het Conservatorium van Amsterdam cello en compositie. Zijn docenten zijn Max Orobio de Castro, Sem Dresden en Hendrik Andriessen.

Meteen na zijn afstuderen kan Van Otterloo als cellist aan de slag bij het Utrechts Stedelijk Orkest. Ook treedt hij als componist in de openbaarheid: zijn 'Suite nr. 3' voor orkest wint een prijs van het Concertgebouw te Amsterdam. Omdat dirigent Willem Mengelberg ziek is, krijgt Van Otterloo de kans zijn werk zelf in te studeren en te dirigeren.

Van Otterloo wordt bij het Utrechts Stedelijk Orkest tot tweede dirigent benoemd en vier jaar later tot eerste dirigent.

Van Otterloo wordt chef-dirigent van het Residentie Orkest. Met het Residentie Orkest stijgt Van Otterloo tot grote hoogten. "Van Otterloo genoot bij de musici die onder hem werkten overal groot gezag om zijn volleerd vakmanschap, zijn feilloos geheugen (hij dirigeerde de meeste partituren uit het hoofd), zijn scherp gehoor, zijn onophoudelijk streven naar technische perfectie, en om de onschokbare zekerheid waarmee hij zijn bedoelingen wist te verwezenlijken. Zijn interpretaties muntten steeds uit door een volmaakt evenwicht in de klankverhoudingen en een heldere doorzichtigheid. Hij hield van strakke, voortvarende tempi en had een duidelijke voorkeur voor briljant geïnstrumenteerde werken. Tot zijn lievelingscomponisten behoorden Berlioz ('Symphonie fantastique'), Richard Strauss ('Ein Heldenleben') en Ravel ('Daphnis et Chloé'); maar ook de symfonieën van Haydn beantwoordden bij uitstek aan zijn muzikaal temperament." (Eduard Reeser: Biografisch Woordenboek van Nederland, 1985)

In de jaren '50 maken Van Otterloo en het Residentie Orkest diverse lp-opnamen voor het Phillips-label en reist hij met het Residentie Orkest de wereld over. Ook doet hij veel gastdirecties in binnen- en buitenland. Van Otterloo staat voor de Berliner Philharmoniker, de Wiener Symphoniker, het Symphonie Orkest van de Scala te Milaan, de symfonie-orkesten van Madrid en Lissabon, het Hallé Orchestra in Engeland, het Staatsradio-orkest van Denemarken, de Orchestres Lamoureux en Pasdeloup te Parijs, het Staatsradio-orkest van Buenos Aires, het Orkest van de Zuid-Afri¬kaanse Radio, enz. Het Concertgebouworkest kiest voor zijn grote Amerikaanse tournee in 1954 de 'Symphonietta' voor 16 blazers (1943). Van Otterloo is docent directie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Ook is hij betrokken bij de dirigentencursus van de Nederlandse Radio Unie (Nederlandse Omroep Stichting).

Willem van Otterloo wordt naast Jean Fournet chef-dirigent van het Radio Filharmonsich Orkest.

Na zijn pensionering vertrekt Van Otterloo naar Australië. Bij de symfonieorkesten van Sydney en Melbourne gaat hij aan de slag als dirigent. In zijn latere levensjaren componeert hij niet meer, maar wijdt hij zich in zijn vrije tijd aan de portretfotografie. Ook daarin bereikt hij een hoog niveau.

Vanuit Australië bekleedt Van Otterloo de functie van algemeen muzikaal directeur van de Düsseldorfer Sinfoniker.

Door een verkeersongeluk komt Van Otterloo op 27 juli in Melbourne om het leven. Van Otterloo is een enthousiast Porsche-bestuurder, maar sterft (wrang genoeg) als passagier in een geleende Volkswagen Kever.

Op 10 december wordt de biografie 'Willem van Otterloo (1907-1978), een dirigentenloopbaan', geschreven door Niek Nelissen (uitg. Van Gruting) gepresenteerd bij het Nederlands Muziek Instituut in Den Haag.