Donemus Webwinkel — Raaijmakers, Dick

Synoniem: Baltan, Kid
Nationaliteit: Netherlands
Geboortedatum: 1930-09-01
Website: Offciële website

Het werk van Dick Raaijmakers onttrekt zich in veel opzichten aan het gangbare. Zijn muziek is niet vastgelegd in gewoon notenschrift, en leent zich daar ook niet toe. Dikwijls reduceert hij het materiaal tot het allerminimaalste, en zelfs het concept van het blijvend voor het nageslacht vastgelegde kunstwerk is strijdig met zijn opvattingen. "Mijn muzikale theaterstukken worden altijd maar enkele keren uitgevoerd. Vaak zijn ze zelfs eenmalig en daar moet je dan toevallig bij zijn geweest, want na één keer zijn ze weer weg,' zegt hij in 1982 in een interview met Johanneke van Slooten. "Ik ben er als de dood voor dat mijn werk wordt herhaald en daardoor ingelijfd in de traditionele kunstvormen." Raaijmakers' werk overstijgt disciplines en speelt zich af op het snijvlak van kunst en techniek, van beeldende kunst, theater en muziek, van gedachte en uitbeelding. Hij is een van de pioniers van de elektronische muziek in Nederland en heeft vooral naam gemaakt als instigator van indrukwekkende muziektheaterwerken. Als docent aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag heeft hij grote invloed uitgeoefend op tal van musici, componisten en theatermakers.

Bernardus Franciscus (Dick) Raaijmakers wordt op 1 september geboren in Maastricht.

Raaijmakers studeert piano aan het Conservatorium van Tilburg en vervolgens aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. In 1953 behaalt hij het diploma onderwijsbevoegdheid piano.

Raaijmakers treedt in dienst bij Philips in Eindhoven. Twee jaar later wordt hij medewerker bij het Natuurkundig Laboratorium van Philips en assisteert de daar werkende componisten Henk Badings, Ton de Leeuw, Tom Dissevelt, Rudolf Escher en prof. A.D. Fokker.

Onder het pseudoniem Kid Baltan vervaardigt Raaijmakers 'Song of the second Moon', de eerste populair-elektronische compositie ter wereld.

Raaijmakers componeert 'Tweeklank', een elektronische compositie. Voor dit werk ontvangt hij de aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars van de Gemeente Eindhoven.

Raaijmakers realiseert 'Pianoforte', een elektronische compositie die is gebaseerd op geluiden uit het binnenwerk van een piano. De Philips-studio wordt overgenomen door de Rijksuniversiteit Utrecht en Raaijmakers wordt benoemd tot wetenschappelijk medewerker, een functie die hij tot 1962 vervult.

Raaijmakers richt samen met Jan Boerman een privé-studio op in Den Haag. Hij componeert 'Canon I en II', het begin van een vijfdelige reeks composities. Uit een interview uit 2000: "Mij interesseerde de methodische manier waarmee muzikaal materiaal met elektronische middelen letterlijk kan worden gecomponeerd. Ik heb dat materiaal daartoe tot het uiterste geabstraheerd. In zekere zin ben ik daarin verder gegaan dan wie dan ook: wat je uiteindelijk hoorde was alleen maar gekraak van ontelbare pulsjes. Dat werden 'Vijf Canons'."

Raaijmakers wordt aangesteld als docent elektronische muziek aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Hij realiseert zijn eerste muziektheaterproductie 'The Art of Opening an Exhibition'.

Samen met Peter Schat, Konrad Boehmer, Jan van Vlijmen, Misha Mengelberg, Louis Andriessen en Reinbert de Leeuw richt Raaijmakers STEIM op, een in Amsterdam gevestigde werkplaats voor live elektro-instrumentale muziek.

Raaijmakers is medeoprichter van Het Leven, een elektro-instrumentale improvisatiegroep van studenten en docenten van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Zijn werk wordt getoond op de expositie 'Geluid <=> Kijken' in het Stedelijk Museum in Amsterdam.

Raaijmakers vervaardigt het muziektheaterstuk 'De grafische methode tractor'. Het werk toont in slowmotion tweeënzeventig filmbeeldjes uit Sergej Eisensteins 'De generale lijn' (1928), terwijl een speeldoos honderdmaal vertraagd 'De Internationale' afspeelt.

Dick Raaijmakers realiseert 'De grafische methode fiets', geïnspireerd op het werk van fotograaf E.J. Marey, waarin een man in de loop van een half uur van een fiets stapt, terwijl sensoren zijn hartslag, bloedsomloop en ademhaling hoorbaar maken.

Raaijmakers is de centrale componist in het Holland Festival 1984. Zes werken uit de Soundman-cyclus worden uitgevoerd: 'Shhh!', 'Ow!', 'The Microman', 'The Soundwall', 'Come on!' en 'The Soundmen'. Al deze muziektheaterwerken zijn geïnspireerd op de film 'Night Owls' van Laurel en Hardy. Het 'vallen' wordt een centraal begrip in Raaijmakers' denken.

Publicatie van Raaijmakers' boek 'De Methode'. Hij krijgt de Matthijs Vermeulenprijs voor zijn muziektheaterstuk 'Extase' (1984).

Raaijmakers is betrokken bij de oprichting van de Interfaculteit Beeld en Geluid van het Koninklijk Conservatorium te Den Haag.

Raaijmakers krijgt de Oeuvreprijs van het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst. Hij realiseert 'Intona', een performance waarin twaalf microfoons op verschillende manieren worden vernietigd.

Raaijmakers realiseert verschillende muziektheaterwerken, waaronder 'Die glückliche Hand geöffnet' en 'Der Fall/Dépons', waarin hij commentaar levert op het werk van respectievelijk Arnold Schönberg en Pierre Boulez. Voor beide werken krijgt hij de Matthijs Vermeulenprijs.

Raaijmakers neemt afscheid als docent elektronische muziek aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Dick Raaijmakers is hoofdpersoon van het Festival in de Branding te Den Haag. Hij voltooit een aantal van zijn meest omvangrijke collectieve muziektheaterstukken: 'Der Stein', 'De val van Mussolini', 'Scheuer im Haag' en 'Hermans Hand'. Hij ontvangt de Ouborgprijs van de gemeente Den Haag voor zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de beeldende kunst in Nederland.

Donemus/NEAR brengt de cd-box 'The complete Tape Music of Dick Raaijmakers' uit.

Bij het label Basta verschijnt 'Popular Electronics', een cd-box die gewijd is aan de beginjaren ven de Nederlandse elektronische muziek, waarin ook diverse werken van Raaijmakers zijn opgenomen. De NPS zendt een documentaire van Jacqueline Oskamp over Raaijmakers en zijn werk uit, getiteld 'Op zoek naar een vergeten toepassing'.

Dick Raaijmakers krijgt een eredoctoraat aan de Universiteit Leiden, en ontvangt de Johan Wagenaar Prijs voor zijn gehele oeuvre.

Publicatie van de 'Dick Raaijmakers Monografie', een meer dan 500 pagina's tellend boek met gedetailleerde beschrijvingen van zijn oeuvre.

De Witteveen+Bos-prijs voor Kunst+Techniek is toegekend aan Dick Raaijmakers. Ter gelegenheid daarvan is zijn 'Ideofoon 1' gereconstrueerd.