Donemus Webwinkel — Schuyt, Cornelis

Cornelis Schuyt is een Leidse organist en componist uit de tijd van de Reformatie. In zijn geschreven muziek geeft Schuyt blijk van een voorkeur voor de Italiaanse renaissancestijl. De vernieuwingen die Claudio Monteverdi teweegbracht in die tijd zijn er echter niet in te vinden. Schuyt publiceert drie bundels madrigalen; van zijn instrumentale werken is weinig bewaard gebleven. Aangenomen wordt dat Cornelis Schuyt lid is geweest van de Muiderkring.

Cornelis Floriszoon Schuyt (Schuit, Schuijt) wordt geboren in Leiden. Zijn vader, Floris Cornelisz Schuyt, wordt een jaar later aangesteld als organist van de Rooms-katholieke Sint-Pieterskerk in Leiden. Hier is Cornelis waarschijnlijk door zijn vader opgeleid als koorknaap.

Leiden kiest als een van de eerste Hollandse steden de kant van de opstandelingen tegen het Spaanse bewind en daarmee voor de Reformatie. Vader Schuyt verliest zijn baan en het duurt tot 1584 voordat hij opnieuw wordt benoemd. In de tussenliggende periode reist Cornelis Schuyt op kosten van het stadsbestuur naar Italië.

Op 11 maart krijgt Cornelis Schuyt, hoewel hij katholiek blijft, in Leiden een aanstelling als tweede organist en tevens als stadsmusicus. Vader en zoon spelen om en om in de Pieterskerk en de Hooglandse of Sint-Pancraskerk. Organisten spelen in deze tijd in opdracht van het stadsbestuur ook buiten de uren van de eredienst. Bij zijn huwelijk met Cecilia Pietersdochter Uytgeest op 7 augustus van dat jaar gaat zijn salaris omhoog van tweehonderd naar driehonderd gulden per jaar. De taak van Cornelis Schuyt als stadsmusicus omvat naast het geven van muzieklessen het verzorgen van passende muziek bij officiële banketten, zoals bij het bezoek van Prins Maurits.

Cornelis Schuyt is nu ook verantwoordelijk voor de twee carillons in de stad. Zijn eerste bundel 'Il primo libro de madrigali a cinque voci ' (1600), op teksten van Torquato Tasso, Francesco Petrarca en enkele anonieme Italianen, wordt uitgegeven in Leiden. De veertien madrigalen worden voorafgegaan door een vierstemmige raadselcanon 'Bewaert, Heer, Hollandt en Salicht Leyden'. Hierin en in het eerste madrigaal, 'O Leyda gratiosa', prijst hij de stad en het stadsbestuur, aan wie hij de bundel opdraagt, voor het feit dat hij in Leiden veilig kan wonen en werken. Het stadsbestuur betaalt hem er vierentwintig gulden voor. Na de dood van zijn vader in 1601 wordt Cornelis Schuyt aangesteld als eerste organist in de Pieterskerk.

Dit jaar verschijnt de bundel 'Hollandsche madrigalen met vijf, ses, ende acht stemmen' waarvan slechts drie stemboeken zijn overgeleverd. Deze verzameling wordt wel gezien als de laatste vertegenwoordiger van de Nederlandse polyfone traditie uit de vijftiende en zestiende eeuw. De teksten zijn van Jan van Hout en Daniel Heinsius. Schuyt geeft in deze bundel tevens een gedetailleerde uitleg van de raadselcanon uit de eerste bundel.

De derde bundel madrigalen 'Hymeneo, overo Madrigali nuptiali et altri amorosi' verschijnt en bevat eenentwintig zesstemmige huwelijkszangen op teksten van Giovanni Battista Guarini, Francesco Petrarca, Torquato Tasso en anderen en sluit af met een 'Echo doppio' voor twaalf stemmen in twee koren. De bundel met muziek voor instrumentaal ensemble 'Dodeci Padovane, et altretante Gagliarde Composte nelli dodeci modi' wordt tegelijk met 'Hymeneo' uitgebracht door dezelfde drukker. Ook de instrumentale muziek is blijkbaar bedoeld voor bruiloftsfeesten.

Cornelis Schuyt overlijdt op 9 juni 1616 in Leiden. Drie dagen later wordt hij begraven in de Pieterskerk, waar zich ook het graf van zijn vader bevindt.