Donemus Webwinkel — Waisvisz, Michel

Nationaliteit: Netherlands
Geboortedatum: 1949-07-08
Sterfdatum: 2008-06-18
Website: Officiële website

Michel Waisvisz (Leiden, 8 juli 1949 – Amsterdam, 18 juni 2008) is een pionier op het gebied van het gebruik van elektronica in de geïmproviseerde muziek. In de jaren zeventig is hij veelvuldig te vinden in het gezelschap van internationale improvisatoren zoals Steve Lacy, Gunter Hampel, Hans Reichel en Maarten van Regteren Altena. Met de laatste richt hij de Stichting Claxon op, die behalve platen ook vijf festivals produceert. Zij krijgen hiervoor in 1978 samen de Wessel Ilcken Prijs. In 1981 stelt STEIM (STudio voor Elektro-Instrumentale Muziek) Waisvisz aan als artistiek directeur, een functie hij tot zijn dood zal bekleden. Hij ontwerpt en bouwt zelf elektronische instrumenten, van de goedkope en populaire kraakdoos (in de jaren zeventig) tot The Hands (in de jaren tachtig) en The Small Web (1996).

Michel Waisvisz raakt geïnteresseerd in elektronische muziek en gaat solo-concerten geven, onder meer met een primitieve vorm van sampling, die hij Tapeloopswing noemt. In 1973 begint hij een muzikaal partnerschap met zangeres Moniek Toebosch, met wie hij ook muziektheaterproducties gaat doen. Hij koopt een Putney VCS 3 synthesizer (die hem qua klank beter bevalt dan de bekende Moog), en als improviserend muzikant gaat hij spelen met onder anderen sopraansaxofonist Steve Lacy (in diens 'Nederlandse' kwartet, te horen op de LP Lumps) en bassist Maarten van Regteren Altena. In 1974 begint Waisvisz een trio met Van Regteren Altena en de Duitse gitarist Hans Reichel. Ook Willem Breuker maakt geregeld gebruik van zijn diensten, in diens ICP-periode. Via Breuker komt hij in contact met de Duitse multi-instrumentalist Gunter Hampel, met wie hij optreedt en de LP Ballet Symphony maakt.

Om te voorzien in de behoefte aan een goedkoop, makkelijk hanteerbaar elektronisch instrument ontwerpt Waisvisz de kraakdoos, een synthesizer in de vorm van een soort sigarenkistje, te bespelen met de vingertoppen. Hij gaat het instrument gebruiken in de combinaties waarmee hij optreedt. Een daarvan wordt de Instant Composers Pool van Misha Mengelberg. Op LP's als Tetteretet en Live In Berlin is hij te horen met zijn kraakdoos (of crackle-box, voor de internationale markt).

Samen met Maarten van Regteren Altena richt Waisvisz de Stichting Claxon op, een organisatie die zich richt op het organiseren van concerten en festivals, en het uitgeven van platen, enigszins volgens het ICP-model. Een van de eerste Claxon-LP's is het eerste solo-album van Waisvisz: Crackle (dat in samenwerking met het Duitse FMP wordt uitgebracht). De kraakdoos is ook te horen op de gelijknamige LP van Van Regteren Altena's groep K'Ploeng, met altviolist Maurice Horsthuis, cellist Tristan Honsinger, gitarist Derek Bailey en slagwerker Terry Day. De activiteiten van Waisvisz en Van Regteren Altena slaan dermate aan dat ze in 1978 de Wessel Ilcken Prijs krijgen.

STEIM (STudio voor Elektro-Instrumentale Muziek), waar Waisvisz al sinds 1973 kind aan huis is, stelt hem aan als nieuwe artistiek directeur. Het biedt hem nog meer kans om te werken aan het ontwerpen en bouwen van instrumenten. In 1984 maakt hij The Hands, een soort hi-tech handschoenen, waarmee door middel van bewegingen elektronische klanken kunnen worden gemanipuleerd en MIDI-instrumenten bestuurd. Waisvisz gebruikt ze voor het eerst tijdens een theatraal concert in het Amsterdamse Concertgebouw. In 1987 vinden twee opnamen met dit instrument hun weg naar de compilatie-CD New Computer Music op het Duitse Wergo-label.

The Hands zijn aan een verbetering toe. The Hands II zijn anders en beter bedraad, en voorzien van een houten frame, dat ze nog beter bespeelbaar maakt. Samen met technicus Jörgen Brinkman komt Waisvisz ook met een geheel nieuw elektronisch instrument, The Small Web, dat de bespeler in staat stelt complexere elektronische signalen te manipuleren. In de muziektheaterproductie Tam Tam stelt hij zijn eigen The Hands tegenover een van de oudste instrumenten ter wereld, de djembé. Beide instrumenten gaan volgens hem over communicatie, en daardoor is de link logischer dan op het eerste gezicht lijkt. MoonootoonooM, opgedragen aan de Italiaanse componist Bruno Maderna, koppelt The Hands aan leden van het Nieuw Ensemble, volgens de principes van de 'open vorm' van de hedendaagse muziek uit de jaren zestig.

In een aantal Amsterdamse kraakpanden ontstaat een informele concertserie voor elektronische en geïmproviseerde muziek: Kraakgeluiden. Michel Waisvisz is een van de initiatiefnemers. Voor het eerst in bijna dertig jaar neemt hij in 2005 weer een plaat op. De CD In Tune verschijnt bij het Duitse label Sonig.

Op 18 juni 2008 moet Michel Waisvisz de strijd tegen kanker definitief opgeven. Hij overlijdt in Amsterdam. Postuum komt nog een CD uit die hij met saxofoniste Christine Sehnaoui heeft gemaakt.