gerelateerde werken

24 capriccio's voor viool solo

Genre: Kamermuziek
Subgenre: Viool
Bezetting: vl

Symfonie no. 1 : -1945- / Jan Koetsier

Genre: Orkest
Subgenre: Orkest
Bezetting: 3333 42(-4)31 timp 4perc hp str

Sonata per orchestra da camera : (1960/61) / Guillaume Landré

Genre: Orkest
Subgenre: Orkest
Bezetting: 1111 2100 perc str(6.6.4.3.2.)

Schemselnihar : for orchestra, 1929 / [ed.: Odilia Vermeulen and Ton Braas], Leo Smit

Genre: Orkest
Subgenre: Orkest
Bezetting: 4343 4331 timp perc cel 2hp str

compositie

Seanchai : - an after-image -, for orchestra, 2004 / Willem Jeths

Overige auteurs:
Jeths, Willem (Componist)
Toelichting:
Program note (Dutch): [Première: 11-6-2004 - Musis Sacrum, Arnhem - Gelders Orkest o.l.v. Bernhard Klee] - Seanchai (uitgesproken als Shenakee) is een term die afkomstig is van eilandjes voor de kust van Ierland, en betekent 'drager van overleveringen'. Deze van oorsprong Keltische figuur, vaak een dorpsoudste of sjamaanachtige persoon, vertelt zijn verhalen zo snel achter elkaar dat hij al bij het volgende verhaal is, als de luisteraar het voorgaande nog op zich in laat werken. Dat fenomeen heb ik in deze compositie willen verklanken. Thema's van vaak grote verscheidenheid volgen elkaar snel op en laten op dezelfde wijze als in de verhaaltechniek van de seanchai nabeelden achter. In de door mij gebruikte thema's komen ook citaten van andere componisten voor. Daarvan hebben twee een associatie met het begrip liefde. Dit staat ook in verband met mijn opera Hôtel de Pékin, waarvoor Seanchai als voorstudie dient. De liefdesdood is in Seanchai terug te vinden in een citaat uit het liefdesduet uit Wagners
Tristen und Isolde (dat overigens van oorsprong een Keltisch verhaal is). Daarnaast heb ik een thema uit het deel Jardin du sommeil d'amour van Messiaens Turangalîla-Symphonie verwerkt, eveneens een werk dat de componist met het Tristan-gegeven verbindt. Ik heb de citaten zodanig in de compositie verweven dat de luisteraar, als hij de geciteerde muziek goed kent, als een soort nabeeld iets daarvan herkent. Nog een ander element verwijst naar de opera. Seanchai concentreert zich op twee tonen b en c. Zij staan voor de tweestrijd van de keizerin: haar liefde voor de keizer, of haar eigen wil. Enkele malen zijn die tonen te horen in twee grote gestemde koebellen. Deze worden zonder klepel door twee slagwerkers rondgezwaaid. Hierdoor ontstaan er interferenties van boventonen die een onstoffelijk, bijna bovennatuurlijk geluid veroorzaken en die de spanning tussen die twee tonen zeer intens maken. Het genereren van nieuwe klankkleuren met bestaande akoestische instrumenten is iets waar ik
mij al jaren mee bezighoud. Er zijn op dat gebied nog talloze onontdekte mogelijkheden. - Willem Jeths