gerelateerde werken
Ithaka : for bass and piano / Wim Dirriwachter; on poem by K.P. Kavafis
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Zangstem en piano
Bezetting:
bass pf
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Zangstem en piano
Bezetting:
medium pf
Three poems by KS : for soprano and piano / Marijn Simons ; text: Karina Sabac
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Zangstem en piano
Bezetting:
sopr pf
Pedra (No meio do caminho) : for mezzo-soprano and piano / Bart de Kemp
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Zangstem en piano
Bezetting:
sopr-m pf
compositie
Nördlich der Zukunft : zes liederen voor bas en piano / Wim Dirriwachter; op gedichten uit de bundel "Atemwende" van Paul Celan
Overige auteurs:
Celan, Paul
(Tekstdichter/librettist)
Dirriwachter, Wim
(Componist)
Bevat:
In den Flüssen
Weggebeizt
Das Geschriebene
Fadensonnen
Singbarer Rest
Das aufwärtsstehende Land
Toelichting:
Voorwoord
In 1973 schreef ik muziek bij het gedicht Todesfuge van Paul Celan, waarin deze kort na de Tweede Wereld Oorlog de Holocaust op sobere maar indringende wijze aan de orde stelde. 40 jaar later houdt de onweerstaanbare poëzie van Celan me nog steeds bezig en kwam ik er toe zes gedichten uit de bundel Atemwende uit te werken tot liederen voor bas en piano. Hoewel de shoah in deze dichtbundel uit 1967 geen rol lijkt te spelen, was ik verrast toen ik, op zoek naar de betekenis van het woord Flugwurzel uit het gedicht Das aufwärts-stehende Land, terechtkwam bij het Holocaust monument bij het Joods Museum te Berlijn.
Architect Daniel Libeskind liet zich bij het ontwerp van dit monument inspireren door hetzelfde gedicht.
In zijn 'Rede ter gelegenheid van de uitreiking van de Literatuurprijs van de Vrije Hansestad Bremen 1958' karakteriseert Celan zijn gedichten als 'pogingen van iemand die met zijn existentie naar de taal gaat, verwond door de werkelijkheid en op zoek naar werkelijkheid' Volgens Celan veroorzaakt kunst een vervreemding van de beschouwer en vereist derhalve distantie en richting. Zijn poëzie gaat die weg van de kunst, die in de verte in den vreemde voert. Deze weg leidt tevens naar een gebied, waar de vervreemde zichzelf kan ontmoeten om zich vrij te maken. In dat gebied worden werkelijkheid en waarheid door Celan graag verbonden met de texturen van Stein, Sand, Schnee of Eis. Wie zich de betrekkelijkheid van de tijd realiseert, beseft dat er geen wezenlijk verschil bestaat tussen de bergkristal, de ijskristal, de sneeuwkristal, de zandkorrel of de ademkristal. Een andere groep door Celan veel gebruikte metaforen - Auge, Herz, Hand, Mund en Wort - verwijst naar de zoektocht van de dichter naar de ander.
Over zijn beeldtaal schrijft Celan: 'Das Gedicht, das ich meine, ist nicht flächenhaft; [...] das Gedicht hat vielmehr Räumlichkeit und zwar eine komplexe: die Räumlichkeit und Tektonik dessen, der es sich abfordert, und die Räumlichkeit seiner eigenen Sprache, d.h. nicht der Sprache schlechthin, sondern der sich unter dem besonderen Neigungswinkel des Sprechenden konfigurierenden und aktualisierenden Sprache.'
De plastisch beschreven, ongewone aardse werkelijkheid in de gekozen gedichten riep telkens een andere klankenwereld bij me op. De door de dichter gesuggereerde locatie in de ruimte, de verwoorde stofuitdrukking, maar vooral de aard van de beschreven bewegingen prikkelden me te zoeken naar een adequate 'vertaling' in muziek.
Wim Dirriwachter