gerelateerde werken
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Zangstem en instrument(en)
Bezetting:
ten/ten-c instruments
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Zangstem en instrument(en)
Bezetting:
sopr sax-s sax-a sax-t sax-b
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Zangstem en piano
Bezetting:
bar/alt pf
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Zangstem en instrument(en)
Bezetting:
sopr-m 4sax
compositie
Ein Landarzt : voor hoge stem en driestemmige begeleiding, (of zang en piano), 1980 / [tekst van] (Franz Kafka), Klaas G. Govaert
Overige auteurs:
Kafka, Franz
(Tekstdichter/librettist)
Govers, Klaas
(Componist)
Toelichting:
Program note (Dutch): Een toelichting bij voorbaat ontneemt de lezer het vermogen de tekst rechtstreeks te leren verstaan, het licht erin te ontdekken: hij zal vooraf het al menen te begrijpen, en begrijpt dus niets; de mogelijkheid het geheim - dat muziek is - te ontsluiten, is verspeeld. Blijven er niettemin na oprechte studie, woord voor woord, toon voor toon - want dat is lezen - nog plaatsen duister, dan wil ik deze gaarne toelichten! Echter aan gemakzucht wil ik niet voldoen. Om vooraf goede informatie te geven, ben ik gedwongen, als ik eerlijk wil zijn, er zoveel stof bij te halen, dat men, alvorens aan voldoende begrip toe te komen, hieronder bedolven is geraakt: niet voor niets heeft dit stuk deze vorm, die compact en beheerst de mens tegemoet treedt die horen wil, en hem niet overstelpt of overwoekert, zoals vormlozer stof zou doen. Dus de beste vorm heeft de muziek zelf. Mits men lezen wil, verkrijgt men hieruit ook verreweg de meeste 'informatie'. Maar, bedenk ik nog, misschien is de sprong
hiertoe te groot en verwacht men van mij een aanzet. Nu, waar moet ik beginnen, of wat aangrijpen? Aanraden Kafka goed te lezen en dit verhaal tien maal opnieuw, spreekt toch vanzelf? En de beste aanzet geeft alweer het stuk: beginnend 'Ich' te zingen, op de kernmotieven van het geheel: het is toch duidelijk dat Ik het onderwerp is? Wanneer men deze melisma op Ich zingen kan, heeft men de sprong al gewaagd, en kan men verder lopen. Maar ook dat is al duidelijk: hoe zou men verder gaan als men het eerste woord niet kent? Dan gaapt dat grote gat achter hem, en heeft hij geen grond om voort te gaan.
Zoekt men mogelijke onderliggende principen van deze muziek? Ik kan enkel zeggen: onder ligt een ganse hel - daarom is het gezang zo schoon en hoog. Elk nuchter ontleden is in de grond bedrieglijk; er is een ritme, een stroom, een ziel die zingt. Een mensenziel in nood: zijn herstel ligt in het hervinden van zijn ritme. Ik geef de zinnen, de zinsdelen, de woorden, ja, de lettergrepen het ritme dat ze behoeven om verstaan te worden in hun zin, hun verhouding, hun betekenis, hun waarde, en dit is zo eenvoudig mogelijk, want zelfs het meest eenvoudige blijkt al gecompliceerd genoeg, wanneer men alles in aanmerking neemt.
Ik ben mij bewust dat dit, zo scherp, nauwkeurig en doordringend, de hoogste lyriek is, ooit bereikt. - KLAAS GOVERS