Donemus Webwinkel — Bosmans, Henriëtte

Nationaliteit: Netherlands
Geboortedatum: 1895-12-06
Sterfdatum: 1952-07-02
Website: Treasured Composer's Page

Henriëtte Bosmans wordt beschouwd als één van Nederlands belangrijkste componisten uit de eerste helft van de 20e eeuw. Als pianiste en componiste maakt Bosmans deel uit van verschillende kamermuziekensembles in Amsterdam, met onder anderen de violisten Louis Zimmerman en Francis Koene en de cellist Marix Loevensohn. Op vooraanstaande podia in Nederland treed zij op als soliste met internationaal bekende dirigenten als Pierre Monteux, Willem Mengelberg, Eduard van Beinum, Sir Adrian Boult en George Szell. Daarnaast geeft zij les. Haar naam leeft voort in een naar haar genoemde compositieprijs.

Henriëtte Hilda Bosmans wordt op 6 december in Amsterdam geboren. Haar vader, de cellist Henri Bosmans, overlijdt als Henriëtte nauwelijks acht maanden oud is. Ze wordt opgeleid door haar moeder, pianiste en pedagoge Sarah Benedicts.

Henriëtte Bosmans verwerft cum laude het Diploma Piano van de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst in Utrecht. Vervolgens studeert zij theorie bij J.W. Kersbergen.

In november maakt Henriëtte Bosmans haar debuut als concertpianiste bij het Utrechtsch Stedelijk Orchest onder leiding van Wouter Hutschenruyter in het 'Pianoconcert' KV 450 (1784) van Wolfgang Amadeus Mozart. Bosmans schrijft haar eerste composities in Duits-romantische stijl.

Henriëtte Bosmans volgt orkestratielessen bij Cornelis Dopper. In 1922 wordt ze benoemd tot pianodocente aan de Muziekschool 'Toonkunst' in Amsterdam. Bosmans schrijft haar eerste orkestwerk: 'Poème' (1923) voor cello en orkest, opgedragen aan Marix Loevensohn.

Henriëtte Bosmans “werkt met Willem Pijper”, zoals zij het zelf omschrijft. Zij speelt de solopartij in haar eigen 'Concertino' (1928) met het Orchestre de la Suisse Romande onder leiding van Ernest Ansermet tijdens het ISCM Festival 1929 in Genève. In hetzelfde jaar speelt zij de solopartij in Willem Pijpers' 'Pianoconcert' (1927), met de Haarlemse Orkestvereniging onder leiding van Eduard van Beinum.

Henriëtte Bosmans zendt haar 'Concertstuk' voor fluit en kamerorkest (1929) in voor de door het Concertgebouworkest uitgeschreven prijsvraag. Zij verwerft er de tweede prijs mee. Het stuk wordt echter pas in 1955 voor het eerst uitgevoerd, onder leiding van Eduard van Beinum met Hubert Barwahser als solist.

Bosmans speelt op 18 januari samen met haar verloofde, de violist Francis Koene, de solopartijen in de Nederlandse première van Alban Bergs 'Kammerkonzert' (1925). Op 31 oktober 1935 houdt Louis Zimmermann met het Concertgebouworkest onder leiding van Willem Mengelberg het 'Concertstuk' voor viool en orkest (1934) ten doop. Het stuk is geschreven voor Francis Koene, die echter begin dat jaar is overleden. In het kader van de MANETO-concerten vindt de première plaats van de ballade 'Belsazar' (1936) op tekst van Heinrich Heine. De uitvoering wordt gegeven door de alt Jo van der Meent-Walter met het Concertgebouworkest en dirigent Eduard van Beinum.

De Tweede Wereldoorlog betekent een onderbreking van haar carrière. Zij weigert lid te worden van de Kultuurkamer en kan alleen clandestiene concerten geven. In de oorlogsjaren raakt zij bevriend met de voordrachtskunstenares Charlotte Köhler.

Na een lange tijd waarin Henriëtte Bosmans wel veel concerten geeft maar niet componeert, ten gevolge van het vroege overlijden Francis Koene in1935 en de Tweede Wereldoorlog, schrijft zij 'Doodenmarsch' (1946) op tekst van Clara Eggink. Marius Flothuis beschouwt dit als één van haar beste werken.

Bosmans zet op aandringen van Benjamin Britten een gedicht uit 'Dreams' van Olive Schreiner op muziek en draagt dit op aan Peter Pears, de partner van Britten. In hetzelfde jaar ontmoet Henriëtte Bosmans de zangeres Noémie Perugia. In de laatste jaren van haar leven, geteisterd door ziekte, breekt een nieuwe creatieve periode aan. De liederen die zij schrijft en samen met haar vriendin Noémie Perugia uitvoert, behoren tot de beste uit die tijd.

In de loop van het jaar wordt Henriëtte Bosmans verschillende keren in het ziekenhuis opgenomen en geopereerd. Zij wordt ridder in de Orde van Oranje Nassau en componeert enkele liederen. Tijdens het 40-jarig bestaan van het GENECO treedt ze op als soliste in haar eigen 'Concertino' voor piano (1928).

Samen met Noémie Perugia brengt Bosmans vijf nieuwe liederen in première. Op 12 maart is haar laatste optreden met orkest en op 30 april haar laatste recital met Noémie Perugia. Na dit concert stort zij in. Op 2 juli overlijdt zij in het Prinsengrachtziekenhuis in Amsterdam.

Op haar sterfdag vindt in het kader van het Holland Festival een herdenkingsconcert plaats. De tekst in het programmaboekje wordt geschreven door Bertus van Lier.

Willem Strietman bewerkt voor een Henriëtte Bosmans herdenkingsconcert de aan Noémie Perugia opgedragen 'Dix mélodies' (1948), voor middenstem en orkest. Op 14 december wordt het portret 'Uit een nabij verleden', gemaakt door Sieuwert Verster en Ad 's-Gravesande, door de VPRO uitgezonden.

Joep Straesser bewerkt de 'Drie liederen op Duitse tekst' (1927) van Bosmans voor mezzosopraan en ensemble.

De Henriëtte Bosmansprijs wordt ingesteld. Het is een aanmoedigingsprijs voor nieuwe composities die tijdens de Nederlandse Muziekdagen wordt toegekend door het GeNeCo. Vanaf 2003 wordt de prijs uitgereikt na een compositieconcours.