Donemus Webwinkel — Giltay, Berend

Op 15 juni 1910 kwam Berend GILTAY ter wereld. Op zijn 100e geboortedag portretteren we deze in Hilversum geboren altviolist en componist.

Berend Giltay studeerde viool en altviool bij Dick Waleson, muziekgeschiedenis en theorie bij Tom Andriessen en compositie en modern contrapunt bij Henk Badings. Als componist ontwikkelde hij zich verder autodidactisch. Van 1963 tot 1966 volgde Giltay een cursus elektronische muziek aan de Rijksuniversiteit te Utrecht. Dat culmineerde in twee elektronische werken Phonolieten (mono) en Polychromie (stereo), beide gerealiseerd in de elektronische studio (CEM) van de Stichting Gaudeamus in Bilthoven.

Over de periode tot aan zijn langdurige engagement als altviolist bij het Utrechts Symfonie Orkest (na de oorlog) is weinig bekend. In de biografie bij Muziek Centrum Nederland is te lezen dat Giltay toen onder andere speelde in het Radio Philharmonisch Orkest, maar dat lijkt ons zeer onwaarschijnlijk. Mogelijk maakte hij in de oorlogsjaren deel uit van het Omroep Symfonie Orkest. Journalist Dick Verkijk vermeldt Giltay in zijn boek Radio Hilversum, 1940-1945: De omroep in de oorlog als de maker van de orkestbewerking van Nieuw Nederland zingt, een 'potpourri van volksche, nationale, socialistische en nationaal socialistische liederen'. In de collectie van de muziekbibliotheek is dit werk te vinden in een bewerking van Pieter Renes voor harmonieorkest en eenstemmig koor (in dit geval de WA, de weerafdeling van de NSB) .

In de loop der jaren publiceerde uitgeverij Donemus 26 composities van Giltay, waaronder het aan het voormalige Omroep Orkest en zijn dirigent Henk Spruit opgedragen Kurucz változatok. Daarbij is echter niet het Hoboconcert dat hij voltooide in 1957. Dit voor Gé van Koten - solohoboïst van het Utrechts Symfonie Orkest - geschreven werk bevindt zich in kopievorm in de collectie van de muziekbibliotheek.

Op 20 maart 1975 kwam Giltay op 64-jarige leeftijd om het leven in een verkeersongeluk. In een in memoriam karakteriseerde het tijdschrift Mens en Melodie (5/1975) hem als volgt: 'Berend Giltay was een romantisch geaard componist, die zich bij voorkeur bleef aansluiten bij de klassieke vormtraditie. Zijn werk getuigde van zorgvuldig vakmanschap. Op grond van zijn grote orkestervaring muntte zijn instrumentatiekunst uit door kleur en warmte. Zijn eerlijk muzikantschap vormde de basis van zijn scheppende arbeid, die hij het liefst beoefende in contact met zijn collega's, die zijn werk graag speelden en hem om zijn bescheidenheid, kennis en begrip veel sympathie toedroegen'.