Donemus Webwinkel — Samama, Leo

Leo Samama is een Nederlandse componist en musicoloog. Na zijn studie Muziekwetenschap aan de Universiteit Utrecht en de University of California Los Angeles ontpopt Samama zich tot een van de meest vooraanstaande Nederlandse musicologen. Als auteur maakt hij faam met het standaardwerk '1915-1985 Zeventig jaar Nederlandse muziek' en als adviseur, programmeur en directeur van diverse instellingen zoals het Koninklijk Concertgebouworkest, het Residentie Orkest en het Nederlands Kamerkoor is hij een belangrijke spil in het culturele leven. Hij is getrouwd met de Nederlandse fluitiste Noor Kamerbeek en heeft drie kinderen. Tijdens zijn studie Muziekwetenschap volgt Samama compositielessen bij Rudolf Escher en vanaf het midden van de jaren zeventig treedt hij ook naar buiten als componist. Hij hangt geen methode aan, maar laat zijn werk haast improvisatorisch ontstaan. Zijn oeuvre, ruim tachtig werken tot nu toe, is kleurrijk en divers en zijn werken verschijnen regelmatig op kamermuziek- en orkestprogramma's.

Leonard Guillaume Samama komt op 25 maart ter wereld in een muzikale joodse familie in Apeldoorn. Zijn moeder, Ans Samama-Polak, is een amateurcelliste en als oefentherapeut Mensendieck auteur van het boek 'Musiceren zonder pijn'. Zijn vader Sylvio is oprichter van de platenmaatschappij Iramac en een vooraanstaand impresario. De jonge Leo leert dwarsfluit spelen en begint in zijn tienerjaren al te componeren. Tijdens zijn studie Muziekwetenschap aan de Universiteit Utrecht (1970-1977) studeert hij enige jaren compositie bij Rudolf Escher. In 1975 schrijft hij met 'Tombeau concertant pour Frank Martin' voor twee violen en strijkorkest, zijn officiële opus 1. Met steun van een Rotarybeurs voltooit hij zijn studie aan de Universiteit van California in Los Angeles. Al tijdens deze studie geeft hij lezingen over de Nederlandse muziek van de twintigste eeuw. Ook studeert hij enige tijd orkestdirectie bij David Porcelijn.

Leo Samama begint als docent muziek- en cultuurgeschiedenis aan het Utrechts Conservatorium. Hij is muziekrecensent bij de Volkskrant waar hij al snel geldt als een gezaghebbend criticus. Met 'Spleen et Idéal' (opus 10, 1981), 'Afterthoughts' (opus 22, 1983), 'Monumentum pro Caecilia' (opus 23, 1984) en 'SanYüeh' (opus 26, 1985) schrijft Samama een aantal succesvolle orkestwerken.

Leo Samama is freelance medewerker van NRC Handelsblad en de Haagse Post. In 1986 verschijnt zijn standaardwerk '1915-1985. Zeventig jaar Nederlandse muziek', het eerste boek dat de twintigste eeuwse Nederlandse muziekgeschiedenis in kaart brengt. Vanaf 1987 doceert hij 'Muziekkritiek in theorie en praktijk' aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. 'Afterthoughts' voor orkest is het eerste Nederlandse werk dat Hartmut Haenchen als chef-dirigent van het Nederland Philharmonisch Orkest programmeert.

Leo Samama is docent Muziek van de Twintigste eeuw en Muziekkritiek aan de faculteit Muziekwetenschap van de Universiteit Utrecht. Hij begint zijn bestuurlijke carrière als lid van het stichtingsbestuur van het Koninklijk Concertgebouworkest en tevens als bijzittend lid van de artistieke commissie. 'Spleen et Idéal' (1981) beleeft in oktober 1989 zijn Amerikaanse première in Boston door Raphael Hillyer en ensemble Alea III onder leiding van Theodore Antoniou. Samama neemt zitting in de artistieke adviesraad van het Centrum Nederlandse Muziek (CNM) in Hilversum. In 1991 volgt de officiële benoeming tot artistiek adviseur van CNM. Voor het Internationaal Celloconcours in Scheveningen schrijft hij het verplichte werk 'Obsession' voor cello en piano.

Leo Samama neemt kort voor de dood van zijn vader diens taken over bij het impresariaat. Daarnaast gaat hij aan de slag als artistiek adviseur met betrekking tot de orkestprogramma's voor de radio van de NCRV.

Leo Samama krijgt een aanstelling als artistiek coördinator van het Residentie Orkest. Hij programmeert in deze hoedanigheid de klassieke muziek in de Anton Philips Zaal en de Nieuwe Kerk aan het Spuiplein in Den Haag. Hij is in 2000 mede verantwoordelijk voor de opvolging van chef-dirigent Evgeni Svetlanov door Jaap van Zweden. Samama blijft tot 1995 betrokken bij het impresariaat van zijn vader dat in 1999 ophoudt te bestaan. Hij neemt het initiatief tot het Binnenhoffestival en hij is een van de grondleggers van de Nederlandse Strijkkwartet Academie. In 1998 is hij artistiek leider van het Naarden Muziek Festival.

Leo Samama is gastprogrammeur van de Nederlandse Muziekdagen 2001. De cd 'En Hollande' verschijnt. De cd is geheel gewijd aan het werk van Samama en bevat 'En Hollande' voor sopraan en strijkkwartet, het 'Kwintet' voor klarinet en strijkkwartet en het 'Sextet'.

Leo Samama verlaat het Residentie Orkest en begint als artistiek directeur van het Nederlands Kamerkoor. Een jaar later krijgt hij als algemeen directeur de volledige verantwoordelijkheid voor het koor. Het boek 'Entartete Musik, verboden muziek onder het nazi-bewind' verschijnt in oktober 2004 naar aanleiding van een omvangrijke reeks concerten rond dit onderwerp tijdens de ZaterdagMatinee. De redactie van het boek is in handen van Leo Samama en Emanuel Overbeeke.

Leo Samama is werkzaam als artistiek adviseur van het Orkest van het Oosten. In het kader van de Boekenweek 2006 verschijnt een nieuwe, herziene versie van '70 jaar Nederlandse Muziek' met de titel 'Nederlandse muziek in de twintigste eeuw'.

In augustus legt Leo Samama zijn functie bij het Nederlands Kamerkoor neer. Hij wil meer tijd vrijmaken om te schrijven en te componeren. Bij zijn afscheid wordt hij voor zijn verdiensten voor het Nederlandse muziekleven benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.