Donemus Webwinkel — Vlijmen, Jan van

Nationaliteit: Netherlands
Geboortedatum: 1935-10-11
Sterfdatum: 2004-12-24
Website: Treasured Composer's Page

Jan van Vlijmen componeert kamermuziek, opera's, liederen en orkestwerken. Zijn oeuvre is sterk beïnvloed door de seriële muziek van Arnold Schönberg. Ook voelt hij zich aangetrokken tot de weelderige klankpatronen in de symfonische muziek van Gustav Mahler, Anton Bruckner en Alban Berg. Als directeur van het Koninklijk Conservatorium heeft hij belangrijke onderwijsvernieuwingen doorgevoerd o.a. op het terrein van de barok- en renaissancemuziek, het theoretisch muziekonderwijs en de moderne en elektronische muziek, en hij start diverse opleidingen. Onder zijn verantwoordelijkheid zijn verschillende grote projecten, b.v. rond Monteverdi (1972, onder leiding van Nikolaus Harnoncourt) en Stockhausen (1982, onder leiding van de componist zelf) gerealiseerd. Bovendien zorgt Van Vlijmen voor de totstandkoming van een nieuw conservatoriumgebouw, waarin behalve het conservatorium (met een modern geoutilleerde theater- en concertzaal en een afdeling voor elektronische muziek) tevens een balletacademie en een middelbare school voor jonge en/of aanstaande conservatoriumstudenten worden gehuisvest. Na zijn aanstelling bij de Nederlandse Opera – eindigend met een conflict - leidt hij in de jaren 1990 het Holland Festival.

Jan van Vlijmen wordt op 11 oktober in Rotterdam geboren. Hij studeert piano en orgel aan het Utrechts Conservatorium en compositie bij Kees van Baaren.

Van Vlijmen wordt directeur van de muziekschool in Amersfoort. In 1965 wordt hij docent muziektheorie aan het Utrechts Conservatorium. Zijn orkestwerk 'Gruppi' krijgt een prijs van het Ministerie van Cultuur. Van Vlijmen wordt beïnvloed door het serialisme, maar geeft hier zijn heel eigen draai aan. Zelf zegt hij hierover: "Serialisme in de ruimste betekenis van het woord biedt een geweldige hoeveelheid expressiemogelijkheden. [...] Naar mijn opvatting hoeft het gebruik van seriële uitgangspunten niet noodzakelijkerwijs te leiden tot pointillistische muziek. Het resultaat kan evengoed in de eerste plaats melodisch of harmonisch zijn, of allebei."

Jan van Vlijmen wordt benoemd tot adjunct-directeur van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag onder Kees van Baaren. Hij doceert tevens compositie.

De opera 'Reconstructie' (in samenwerking met Louis Andriessen, Reinbert de Leeuw, Misha Mengelberg, Peter Schat, Hugo Claus en Harry Mulisch) gaat in première op het Holland Festival. 'Reconstructie' gaat over het gedachtegoed van Che Guevara.

'Sonata per pianoforte e tre gruppi strumentali' (1966) wordt bekroond met de Professor van der Leeuw-prijs. Van Vlijmen volgt Kees van Baaren op als directeur van het Koninklijk Conservatorium.

Voor 'Omaggio a Gesualdo' (1971) ontvangt Van Vlijmen de Matthijs Vermeulenprijs.

Samen met Reinbert de Leeuw componeert hij de opera 'Axel'.

Voor zijn orkestwerk 'Quaterni' (1979) ontvangt hij de Matthijs Vermeulenprijs. In het voorjaar wordt het nieuwe gebouw van het Koninklijk Conservatorium in gebruik genomen. Van Vlijmen bereidt zijn vertrek bij het Koninklijk Conservatorium voor om zich voornamelijk aan het componeren te kunnen wijden.

Het Ministerie van Cultuur vraagt Van Vlijmen directeur van De Nederlandse Opera te worden. Van Vlijmen accepteert deze functie, maar legt deze spoedig weer neer: volgens hem zijn de door de regering beschikbaar gestelde financiële middelen onvoldoende om artistieke kwaliteit te kunnen garanderen.

Van Vlijmen legt de laatste hand aan partituur en instrumentatie van 'Summer rites at Noon', een onvoltooide compositie voor twee orkesten van de in 1980 overleden componist Rudolf Escher.

Van Vlijmen wordt artistiek directeur van het Holland Festival. De opera 'Un malheureux vêtu de noir', over de laatste jaren van Vincent van Gogh en diens broer Theo, gaat in Amsterdam in première in het kader van het Van Gogh-jaar.

Van Vlijmen orkestreert pianowerken en liederen van Arnold Schönberg en Alexander Zemlinsky.

Jan van Vlijmen vertrekt bij het Holland Festival en vestigt zich in Normandië, Frankrijk.

Net voor zijn dood voltooit Van Vlijmen de opera 'Thyeste', op libretto van Hugo Claus. "Muziek moet dwingend en sober zijn, maar dat betekent niet dat ik zelf alleen maar een strenge notenteller ben. Ik barst van de emoties!" Thyeste is volgens Van Vlijmen een "heel ouderwetse" opera geworden. "Atreus is uiteraard de tenor, sterker nog: hij is een heldentenor. Thyestes is een dramatische bariton." Jan van Vlijmen overlijdt aan leukemie op 24 december in Réveillon (Frankrijk).

'Thyeste' (2004) beleeft zijn wereldpremière in De Munt te Brussel in een coproductie met de Nationale Reisopera.

Zijn allerlaatste compositie, 'Trio Estatico', geschreven voor het Osiris Trio, gaat in première.