gerelateerde werken
The stillpoint : for violin and vibraphone, opus 4, 1994/1995 / Edward Top
Genre:
Kamermuziek
Subgenre:
Gemengd ensemble (2-12 spelers)
Bezetting:
vibr vl
Klein trio : viool, cello, piano, 1974 / Herman Strategier
Genre:
Kamermuziek
Subgenre:
Pianotrio (piano, viool, cello)
Bezetting:
pf vl vc
Sonata a tre no. 2 : (opus 178), per violino, violoncello e pianoforte, 1978 / Herman Mulder
Genre:
Kamermuziek
Subgenre:
Pianotrio (piano, viool, cello)
Bezetting:
pf vl vc
Genre:
Kamermuziek
Subgenre:
Pianotrio (piano, viool, cello)
Bezetting:
pf vl vc
compositie
... en weende hij bitter : voor viool, violoncello en piano, 2000/2001 / Edward Top
Overige auteurs:
Top, Edward
(Componist)
Bevat:
Ik weet niet wat gij zegt
En weende hij bitter
Al moest ik ook met U sterven, zo zal ik U geenszins verloochenen
Toelichting:
Program note (Dutch): 'En terstond kraaide een haan. En Petrus herinnerde zich het woord, dat Jezus gesproken had: Eer de haan kraait, zult gij Mij driemaal verloochenen. En hij ging naar buiten en weende bitter.' Mattheus 26:75
Het kraaien van de haan is de metafoor voor de bewustwording van Petrus over wat er zojuist gebeurd is. Hij realiseert zich plotseling een aantal dingen tegelijkertijd;
- de voorspelling van Jezus komt uit, ondanks het feit dat Petrus zeker wist van zichzelf dat hij zijn Heer nooit zou verloochenen
- hoe teleurgesteld hij was in het oordeel van zijn Jezus omtrent Petrus' trouw aan hem en hoe Jezus buiten Petrus' wil om, op dit moment gelijk krijgt
- de machteloosheid van Petrus' positie, zijn nietigheid in vergelijking met de bovenmenselijk principiele Jezus.
De drijfveer van Petrus' acties ligt aan de basis van de compositie ... en weende hij bitter. Het motto van het eerste deel is afkomstig van Markies de Sade: "Wreedheid is niets anders dan de energie van de niet door de beschaving aangetaste mens". Deze energie wordt geactiveerd in situaties van angst. In bovenstaande schriftlezing komt wreedheid naar voren in de vorm van verraad. Uit angst voor zijn eigen hachje laat Petrus diegene vallen waarvan zijn intellect, zijn beschaafde 'ik' zei, dat hij zijn leven ervoor zou geven. Daden van de beschaafde mens worden eerder beheerst door dat wat de natuur, dan dat wat het intellect, ingeeft.
Vooral het eerste deel is gecomponeerd op een intuïtieve wijze, en de muziek verbeeldt dan ook ongekende wreedheid. De klankwereld is hier robuust en hard en roept op die manier, het intellect voorbijstrevend, gevoelens van angst op. Natuurlijk moet er bij het componeerproces rekening gehouden worden met de wetten en regels van de muziek, maar deze kennis is ondergeschikt aan wat zij uitdrukt. De piano speelt veel klusters en glissandi en de viool en cello spelen vaak primitieve krastonen. De viool heeft de laagste snaar naar beneden verstemd waardoor diens klank rauw is. De titel van deel I is: Toen begon hij zich te vervloeken en te zweren: "Ik ken den Mens niet", wat Petrus' wanhopige angst uitdrukt.
Deel II , Ik weet niet wat gij zegt, is een hartstochtelijke en tegelijkertijd grimmige verklanking van Petrus' angst door het volk in één adem genoemd te worden met het zwarte schaap Jezus. Stilistisch gezien doet dit deel hier en daar denken aan laat romantische kamermuziek met een ruw oppervlak.
Deel III ...en weende hij bitter opent met een echo van een melodie uit Bachs Johannes Passie, waarin de zin 'Und weinete Bitterlich' zeer vrij en dramatisch toongezet is. De klank van de piano is in dit deel onconventioneel maar toch verwijzend naar de Barok. Petrus' onafwendbare drama voltrekt zich hier.
Deel IV, Largo Psichedelico heeft als motto "Al moest ik ook met U sterven, zo zal ik U geenszins verloochenen". In dit zeer langzame slotdeel staat het hogere plan van de mystieke ervaring centraal. Ondanks een beladen spanning is het losgekoppeld van het drama dat later in het verhaal naar voren komt, maar in deze compositie zich in de voorafgaande delen al voltrokken heeft. - EDWARD TOP