gerelateerde werken
Concerto : per due violini e orchestra / Berend Giltay
Genre:
Orkest
Subgenre:
Viool en orkest
Bezetting:
3222 4231 timp perc str 2vl-solo
Genre:
Orkest
Subgenre:
Orkest
Bezetting:
3fl(pic) 3ob(ca) 3cl(cl-b) 3fg(fg-b) 4h 3trp 3trb tb 4perc hp cel str
Symphonie : (1947) / Koos van de Griend
Genre:
Orkest
Subgenre:
Orkest
Bezetting:
3333 4331 timp perc str
Noises in the night : homage to Degawanidah ("The peacemaker"), for orchestra / Marijn Simons
Genre:
Orkest
Subgenre:
Orkest
Bezetting:
fl(pic) fl(pic fl-a) fl(fl-b) 2ob ob(eh) 2cl cl(cl-b) cl(cl-b cl-cb) fg 2fg(cfg) 4h 3trp 3trb tb 5perc str
compositie
Kurucz Változatok : voor orkest / Berend Giltay
Overige auteurs:
Giltay, Berend
(Componist)
Toelichting:
Program note (Dutch): De indruk zou gewekt kunnen worden, dat één van de Kurucz-liederen als thema voor deze variaties gebruikt is, doch dit is niet het geval. De Kurucz-variaties zijn ontstaan uit een eigen thema van de componist. Er zijn zes variaties, waarvan de laatste drie zonder onderbreking in elkaar overgaan.
Er is een andere reden aanwezig waarom de componist de naam Kurucz-variaties aan zijn werk gaf.
De voorvaderen van de componist behoorden tot de oude Hongaarse adel. Enkelen van hen zijn in 1698 uit Hongarije naar Nederland gevlucht en vestigden zich te Dordrecht.
Kurucz zijn vrijheidsstrijders, die leefden in de zeventiende en achttiende eeuw in Hongarije. In die tijd is in Noord-Hongarije een opstand uitgebroken, onder aanvoering van prins Rakoczy, tegen de Habsburg-overheersing. De opstandelingen noemden zich Kurucz om zich te onderscheiden van de keizerlijke soldaten, die Labancz genoemd werden.
Bij de kampvuren, in hun vrije uren, hebben de Kurucz zich met reciteren van zelfgemaakte ballades geamuseerd. Deze ballades vertonen veel overeenkomst met soortgelijke ballades van onder andere de Kozakken, de zogenaamde Dumkas. Net als bij deze Dumkas wisselden de verschillende stemmingen en tempi zich vlug en vaak af. Deze werden afwisselend gereciteerd, gezongen en gedanst en hadden als onderwerp liefde, strijd, overwinning, nederlaag, enz.
Voor de muzikale uitbeelding gebruikten zij het liefst de tarogato, een soort klarinet, maar met een dieper en doordringender toon dan onze tegenwoordige klarinet. Voor de begeleiding zorgden snaar- en ritme-instrumenten. Een bekende zangeres-danseres in die tijd was een marketentster, genaam Czinka Panna.
Reminscenties aan die woelige tijd, waardoor de Hongaarse familie Giltay genoodzaakt werd Hongarije te verlaten, deden de nakomeling van dit oude Hongaarse geslacht besluiten dit orkestwerk met Hongaarse inslag, zowel melodisch als ritmisch, Kurucz-variaties te noemen. - BEREND GILTAY