gerelateerde werken

Neue Niederländische Klaviermusik : Contemporary Dutch piano music - Book 2 / Various composers

Genre: Kamermuziek
Subgenre: Piano
Bezetting: pf

Zilver : for orchestra, 2001 / Nathalie Boogers

Genre: Orkest
Subgenre: Orkest
Bezetting: 2100 5sax 1440 2perc drums hp el.g g-b pf str

Festival! : for chamber orchestra / Onno Krijn

Genre: Orkest
Subgenre: Orkest
Bezetting: fl ob cl fg h trp trb perc str

Commentary : for orchestra / Misja Mengelberg

Genre: Orkest
Subgenre: Orkest
Bezetting: 2121 sax-s 1111 timp perc xyl mar cel hp man acc cemb pf mouth-org str

compositie

Am ende des Regenbogens : für Orchester, 1980 / Enrique Raxach

Overige auteurs:
Raxach, Enrique (Componist)
Toelichting:
Program note (Dutch): Deze nieuwe compositie is het derde en tevens laatste deel van een orkestcyclus die ik op het ogenblik niet beter dan met 'Aardse trilogie' zou kunnen aanduiden. Het werk vat de structurele principes samen van de twee voorafgaande delen, echter zonder te trachten een soort synthese samen te stellen en ook zonder muzikale gegevens van beide stukken te verwerken (met uitzondering van het begin van 'Erdenlicht', dat plotseling ergens in de tweede helft van 'Am Ende..' verschijnt). Wel zijn er enkele verwijzingen die voor een zekere eenheid zorgdragen, zoals b.v. sommige passages in de strijkers en de koperblazers. In mijn toelichting op 'Erdenlicht' heb ik indertijd uiteengezet hoe dit werk zich tijdens het componeren ontwikkelde tot een soort tegenhanger van 'Figuren in einer Landschaft'. Wat hierin een gespannen sfeer van roepen, vragen en dwalen was, is in 'Erdenlicht' een diffuse, zeer afgelegen sfeer, waarin wazige gestalten zich bewegen, zich langzaam concretiseren en
plotseling afdwalen in verlatenheid en onrust. Er zijn dus twee aspecten van hetzelfde muzikale onderwerp die niet zozeer tegenhanger zijn in hun essentie, als wel in de aard van hun muzikale verschijning. 'Figuren in einer Landschaft' wordt geheel beheerst door een veelheid van muzikale 'figuren', die elkaar beïnvloeden en vanuit zichzelf veranderen binnen een compositorisch proces, waarin alle ontwikkelingen scherp afgetekend worden, terwijl 'Erdenlicht' eerder wordt gekenmerkt door een globale 'visie', op de vormen en structuren zowel als op hun akoestische verschijning. In het ene werk is men dus midden 'in' het muzikale gebeuren, terwijl men dit in het andere 'van buitenaf' waarneemt. Daar de laatste maatstreep van 'Erdenlicht' nog andere benaderingen van het onderwerp openliet, nam ik toen meteen al het besluit een derde deel te componeren. De opbouw van 'Am Ende..' verschilt aanmerkelijk van de twee voorafgaande: door het opnieuw teruggrijpen op de uit de film bekende
'flashbacktechniek', 0 zoals ik die ooit in 'Syntagma' (1965) toepaste, was het mogelijk de chronologische opbouw die typerend is voor 'Figuren' en 'Erdenlicht' te vervangen door een andere structuur: de muzikale gegevens worden niet meer van A tot Z ontwikkeld, maar in een soort aards krachtenveld tegelijkertijd met een duister verleden en iets van een voorgevoel geconfronteerd - en dat alles binnen circa 25 minuten. De eenheid van het werk wordt gewaarborgd door een harmonisch raster bestaande uit overmatige en verminderde akkoorden, waaruit de kiemcellen voorkomen (zie b.v. de eerste vier noten van de partituur). De titel 'Am Ende des Regenbogens' heeft enerzijds betrekking op het allereerste idee van de compositie, anderzijds op een legende over elfen en kabouters die lang geleden wegtrokken omdat zij niet meer welkom waren. Zij gingen weg met medeneming van hun niet meer begrepen wetenschappen (meestal magie genoemd) en zij vertrokken op hun eigen manier, op zoek naar een
vriendelijker wereld, ergens aan het einde van de regenboog. Eigenlijk gaat het om de onvermijdelijke botsing tussen de werelden van de fantasie en die van verlichting en nuchterheid. Aan de luisteraar de vraag wat dit te maken heeft met kunst (waaronder muziek) en maatschappij. - ENRIQUE RAXACH