gerelateerde werken
Gruppi : per 20 strumenti e percussione, (1962; revisione 1980) / Jan van Vlijmen
Genre:
Orkest
Subgenre:
Orkest
Bezetting:
fl ob cl fg h trp trb tb 5perc xyl vibr hp str(6.4.0.1.)
2 : music for winds and percussion, 1985, r[evision] 1986 / Menno Helmus
Genre:
Orkest
Subgenre:
Blazersensemble (13 en meer spelers)
Bezetting:
0231 3231 4perc
Spin-off : gecomprimeerde versie, voor blaasensemble en tape, 1998 / Simon Burgers
Genre:
Orkest
Subgenre:
Blazersensemble (13 en meer spelers)
Bezetting:
2222 4sax 4431 tape
Genre:
Orkest
Subgenre:
Blazersensemble (13 en meer spelers)
Bezetting:
pic 2fl 3ob 4cl cl-b fg 4sax 4h 3trp 4rb 3euph tb vibr mar 2perc vc cb
compositie
Per diciassette : voor blaasorkest / Jan van Vlijmen
Overige auteurs:
Vlijmen, Jan van
(Componist)
Toelichting:
Program note (Dutch): (Première: 1-7-1968 - Rotterdam - Slagwerkgroep Amsterdam en Nederlands Blazersensemble o.l.v. Edo de Waart).
Dit werk is geschreven in opdracht van de Gemeente Amsterdam en wel uitsluitend voor blaasinstrumenten: 3 fluiten, 1 hobo, 1 oboe d'amore, 1 Engelse hoorn, 1 klarinet, 1 basklarinet, 1 tenorsax, 4 hoorns, 3 fagotten en 1 contrafagot.
De drie fluiten dienen te worden opgesteld achterin de zaal als tegenwicht tegen de zich op het podium bevindende 4 hoorns en 3 fagotten. De overige instrumenten dienen rondom het publiek te worden opgesteld. Deze wijze van groeperen van de bepaalde instrumenten houdt een zekere tegenstelling in: de blokvormige groepering op het podium en de 3 fluiten achterin de zaal en de gedifferentieerde opstelling van de overige instrumenten houden uiteraard verband met wat er in het stuk gebeurt. Daarin staan tegenover elkaar een soort polyfonie en een monoliete blokvorming. Er is een ontwikkeling te constateren van differentiatie naar monolitische klankblokken, waarvan onder andere de monoritmiek karakteristiek is. Voor het stuk is deze groei wezenlijk bepalend. In de opbouw is een ambivalentie aanwezig, omdat er een streven is naar consolidatie, gedemonstreerd door het overgaan van de onafhankelijkheid naar de blokvorming. Tegelijkertijd echter is sprake van een zekere afbraak, het stuk gaat
'kapot'. Deze contradictie is opgeroepen als middel ter verkrijging van spanning.
Globaal is het werk in vijf delen te verdelen. Het eerste deel wordt bepaald door het 'gekwetter' van de zes rond het publiek opgestelde instrumenten, die met hun individuele interjecties het de blokvormige groepering op het podium moeilijk maken.
In het tweede deel gaan de blokvormige groepen zich losmaken van de zes 'kwetteraars'. Muzikaal gezien vormt dit de verbinding tussen het eerste en derde deel.
Dit derde deel vormt een soort integratie tussen de groep op het podium en de groepen in de zaal.
In het vierde deel vervullen de fluiten eenzelfde soort functie als de hoorns in het tweede deel: in deze beide delen komt dus blokvorming expliciet naar voren.
De integratie die tenslotte in het vijfde deel tussen alle instrumenten optreedt heeft niet de betekenis van een climax. De met het woord 'afbraak' aangeduide beperking van het toonmateriaal ontneemt aan de integratie het karakter van een bekroning. - JAN VAN VLIJMEN