gerelateerde werken
String Quartet Nº 4 / Jo van den Booren
Genre:
Kamermuziek
Subgenre:
Strijkkwartet (2 violen, altviool, cello)
Bezetting:
2vln vla vc
Reyen van Vondels Lucifer : voor gemengd koor a cappella, 1947 / Jos van Amelsvoort
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Gemengd koor
Bezetting:
GK4
Americana : for mixed choir and CD : 2004 / Roderik de Man
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Gemengd koor
Bezetting:
GK4 CD
Genre:
Vocaal
Subgenre:
Gemengd koor
Bezetting:
GK5
compositie
Noche oscura : voor zevenstemmig gemengd koor, 2001, opus 116 / op teksten van San Juan de la Cruz, Jo van den Booren
Overige auteurs:
Juan de La Cruz
(Tekstdichter/librettist)
Booren, Jo van den
(Componist)
Bevat:
En una noche oscura
a oscuras y segura
en la noche dichosa
Aquesta me guiaba
Á oh noche que guiaste!
En mi pecho florido
El aire del almena
Quedéme y olvidéme
Toelichting:
Program note (Dutch): Een jarenlange ontheiliging en ontwijding binnen de moderniteit van de cultuur heeft bij mij een diepe honger naar de mystiek en naar de werken van Juan de la Cruz veroorzaakt. Deze verwereldlijking in de kunst heeft een ontwrichtende uitwerking op onze beschaving gehad. In de 21e eeuw zal een enorme opleving van spiritualiteit ontstaan waarin we weer onze identiteit binnen het universum zullen gaan herontdekken. De invloed van het Oosten (hindoeïsme, taoïsme, boeddhisme) op onze rationele, geïndustrialiseerde, consumptieve denk- en leefpatronen, waarin inkeer en stilte uit verbannen lijkt, heeft ons weer verinnerlijkt. De verheven idealen over Schoonheid komen voort uit het beschouwen en aanschouwen van het Goddelijke, zoals Waarheid, Hoop, Licht, Liefde. Secularisatie heeft een oppervlakkige triviale cultuur van genot en vermaak voortgebracht die in zijn politiek-zakelijke aspecten de mens als persoon ontmantelt tot een individu. Door zijn intrinsieke natuur gedwongen is de
westerse mens wanhopig op zoek naar zijn plaats in het Goddelijk Plan. De poëzie van San Juan de la Cruz gaat over die staat van helderheid en verlichting, die in de universele meesterwerken (muziek, schilderkunst, literatuur) als momenten van bewustzijnsverruiming, zin geven aan ons bestaan binnen dat Goddelijke Plan. Muziek is een pelgrimage naar het Zelf, is een echo van de innerlijke muziek, die je naar de hoogste regionen trekt. Muziek breekt verborgen krachten open, zodat het meest pure, zuivere, verhevene, schone je loutert en optilt. San Juan gebruikt de zinnelijke liefde als symbool voor de vereniging van de Ziel met het Goddelijke. De vereenzelviging van de minnaar met zijn geliefde. De muziek is als een meditatie, als een gebed, geen op en neer van emoties, maar een beweging naar de stilte voorbij de laatste grenzen. Dit meebeleven, mee ervaren van de mystieke eenwording vraagt van de luisteraar een geconcentreerde, meditatieve, devote staat van zijn en overgave. De lengte
van het drieluik San Juan de la Cruz - Cantico Esperitual (60'), Noche Oscura (32') en Llama de Amor Viva (30') - suggereert een gevoel van tijdeloosheid. De drie werken zijn ieder afzonderlijk uit te voeren. Ik denk aan de Nederlandse scholen in de 15e en 16e eeuw, aan de afwisseling tussen polyfonie en homofonie in de muziek van de renaissance. De cantus firmus is een reeks van 12 tonen, waaruit steeds een opeenvolging van 7 noten voor ieder onderdeel wordt gekozen, die modaal optreden, de basistonen (in Cantico Espiritual is RE de basistoon, in Noche Oscura LA en in Llama de Amor Viva Do) blijven echter steeds gedurende de gehele werken aanwezig. De muziek beweegt over deze 7 toons modi als een spiraal, en omdat er dan pas een nieuwe toon wordt toegevoegd als de voorgaande aan kracht begint in te boeten, klinkt pas aan het einde van ieder werk de 12e toon. - JO VAN DEN BOOREN