gerelateerde werken
Sonate a tre : (1953), per oboe, clarinetto e fagotto / Berend Giltay
Genre:
Kamermuziek
Subgenre:
Houtblazersensemble (2-12 spelers)
Bezetting:
ob cl fg
Symphony Nº 2 : for orchestra / Christian Blaha
Genre:
Orkest
Subgenre:
Orkest
Bezetting:
3fl(fl-a) 3ob(eh) 2cl cl-b 2fg cfg 4h 3tpt 3trb tb timp 2perc str
Shadows with Melodies : for symphony (youth) orchestra / Luc Brewaeys
Genre:
Orkest
Subgenre:
Orkest
Bezetting:
picc 2fl 2ob eh 3cl sax-s sax-t 2fg 4h trp-picc 3trp 3trb tb-b timp 4perc cel hp str
I Have Loved and I've Been Loved : Version for orchestra / Chiel Meijering
Genre:
Orkest
Subgenre:
Orkest
Bezetting:
picc fl 2ob 2cl ofg 2trp 2trb 2perc hp pf str
compositie
Kurucz Változatok : voor orkest / Berend Giltay
Overige auteurs:
Giltay, Berend
(Componist)
Toelichting:
Program note (Dutch): De indruk zou gewekt kunnen worden, dat één van de Kurucz-liederen als thema voor deze variaties gebruikt is, doch dit is niet het geval. De Kurucz-variaties zijn ontstaan uit een eigen thema van de componist. Er zijn zes variaties, waarvan de laatste drie zonder onderbreking in elkaar overgaan.
Er is een andere reden aanwezig waarom de componist de naam Kurucz-variaties aan zijn werk gaf.
De voorvaderen van de componist behoorden tot de oude Hongaarse adel. Enkelen van hen zijn in 1698 uit Hongarije naar Nederland gevlucht en vestigden zich te Dordrecht.
Kurucz zijn vrijheidsstrijders, die leefden in de zeventiende en achttiende eeuw in Hongarije. In die tijd is in Noord-Hongarije een opstand uitgebroken, onder aanvoering van prins Rakoczy, tegen de Habsburg-overheersing. De opstandelingen noemden zich Kurucz om zich te onderscheiden van de keizerlijke soldaten, die Labancz genoemd werden.
Bij de kampvuren, in hun vrije uren, hebben de Kurucz zich met reciteren van zelfgemaakte ballades geamuseerd. Deze ballades vertonen veel overeenkomst met soortgelijke ballades van onder andere de Kozakken, de zogenaamde Dumkas. Net als bij deze Dumkas wisselden de verschillende stemmingen en tempi zich vlug en vaak af. Deze werden afwisselend gereciteerd, gezongen en gedanst en hadden als onderwerp liefde, strijd, overwinning, nederlaag, enz.
Voor de muzikale uitbeelding gebruikten zij het liefst de tarogato, een soort klarinet, maar met een dieper en doordringender toon dan onze tegenwoordige klarinet. Voor de begeleiding zorgden snaar- en ritme-instrumenten. Een bekende zangeres-danseres in die tijd was een marketentster, genaam Czinka Panna.
Reminscenties aan die woelige tijd, waardoor de Hongaarse familie Giltay genoodzaakt werd Hongarije te verlaten, deden de nakomeling van dit oude Hongaarse geslacht besluiten dit orkestwerk met Hongaarse inslag, zowel melodisch als ritmisch, Kurucz-variaties te noemen. - BEREND GILTAY